این سوی میز: قسمت سوم

این قسمت: چگونه تخلف علمی ناخواسته برایتان پیش می‌آید

شما هرقدر هم تلاش کنید که موارد اخلاقی را رعایت کنید، صرف تلاش شما کافی نیست و کاملا محتمل است که یک دانشجو بدون اطلاع شما یک مقاله را همراه با نام شما چاپ کند و شما اصلا از آن خبر هم نداشته باشد. برای من پیش آمده که همکاری برایم مقاله‌ای را فرستاده از یک ژورنال بی‌اعتبار که نام من همراه با نام کسی که اصلا نمی‌شناسمش به عنوان نویسنده مشترک آمده است. کاری هم ندارد. هر کسی می‌تواند نام شما را به عنوان نویسنده همکار بزند و یک ایمیل دارای غلط املایی را از طرف شما معرفی کند. همه کارها با او پیش می‌رود و شما اصلا خبر ندارید که یک مقاله به نام شما ارسال شده و بعد هم پذیرفته می‌شود و چاپ می‌شود بدون اینکه شما خبر داشته باشید.

حالا شرایط چطور بدتر می‌شود؟ اینکه آن مقاله نام دانشجو را همراه با دو نفر استاد به عنوان نویسنده همکار داشته باشد و هر دو هم اصلا بی‌اطلاع هستند. وقتی مقاله چاپ می‌شود دانشجو آن را به استاد دیگر نشان می‌دهد و آن استاد خوشحال از اینکه یک مقاله بی‌دردسر به دستش آمده آن را در سامانه پژوهشی ثبت می‌کند و طبیعتا نام شما را هم به عنوان همکار ثبت می‌کند! با این نیت که کار درستی کرده و به شما هم امتیاز داده! فارغ از اینکه این مقاله ممکن است در نشریه‌ای بی‌اعتبار و در لیست سیاه چاپ شده باشد یا نسخه تقلبی از یک نشریه معتبر باشد یا اینکه در متن مقاله تقلب یا داده‌سازی اتفاق افتاده باشد و یا صد ایراد محتمل دیگر. حالا شمایید و نامتان که به عنوان نویسنده یک مقاله ثبت شده (توسط همکار دیگر نویسنده) و شما هم نمی‌توانید آن را پاک کنید! تبریک می‌گویم  شما اکنون در یک تخلف علمی شریکید بدون اینکه کوچکترین اطلاعی ذاشته باشید.

این موردی= عینا برای همکار جوانم پیش آمد که من در دوره معاونتم برای انتخاب او به عنوان استاد جوان بسیار کوشیدم ولی آخرش به دلیل داشتن یک مقاله در لیست سیاه که اصلا خوذش در جریان آن نبود و امتیازی هم بابتش نگرفته بود ولی همکار دیگری آن را به نام خودش و او ثبت کرده بود، این شانس را از دست داد. همین دیروز برای من ایمیلی آمد از یک نشریه که مقاله‌ای از طرف دانشجویم در آن ارسال شده است. با دقت در عنوان دیدم اخیرا مقاله‌ای با این عنوان در نشریه دیگر دو سه هفته پیش پذیرش گرفته است ولی با این حال یکی از استادان راهنما مجددا مقاله‌ای را با همین عنوان در نشریه دیگری ارسال کرده است. سریعا به دانشجو تذکر دادم که تخلف علمی در حال وقوع است و با فوریت مقاله را بازپس‌گیری کنند یا نام مرا حذف کنند وگرنه خودم با نشریه مکاتبه می‌کنم. این موارد بسیار جدی هستند و معمولا هم به دلیل بی‌احتیاطی و عدم دقت اعضای هیئت علمی همکار در پروژه پیش می‌آیند با این حال ما مسئولیت داریم و باید بسیار دقیق به فرایند انتشار مقاله نظارت کنیم.

پس کنترل کامل مراحل نگارش تا ارسال مقاله را برعهده بگیرید. نام خود را مرتب در نشریات جستجو کنید تا اکر مقاله‌ای همراه نام شما چاپ شده باشد سریع آگاه شوید و از نشریه تقاضای بازپس‌گیری یا اصلاح کنید. هیچگاه از اینکه بدون اطلاعتان یک مقاله چاپ شده خوشحال نشوید با این امید که امتیاز مفت و مجانی گیرتان آمده. خیر. با دقت نظارت کنید. بدانید که مقاله ریترکت شده یا منتشر شده در فهرست سیاه یا تقلب محتوایی مثل داده‌سازی روزگارتان را سیاه می‌کند. به شدت به مقاله‌هایی که دانشجو یا همکاران دیگر به نامتان ارسال می‌کنند حساس باشید.