ابزار جدید ارزیابی ایده کسب و کار: Javelin Experiment Board

مرکز رشد دانشگاه آلبورگ یک دوره کلاسهای توسعه کسب و کار برای شرکتهایی که در این مرکز هستند برگزار کرد که من علیرغم اینکه فکر می‌کردم با توجه به تجربه و تخصص نُه ساله‌ام در کارآفرینی هیچ نیازی بهش ندارم، بسیار ازش آموختم در همان یک جلسه اول. ابزار جدیدی که باش آشنا شدم ارزش نوشتن در این بخش از وبسایتم را دارد، پس خیلی سریع و خلاصه می‌نویسم و بیشتر آموختنش را به خودتان می‌سپارم با منابعی که معرفی می‌کنم.
بوم آزمایش ایده Experiment Board ابزاری است شبیه همون بوم کسب و کار معروف Business Model Canvas که اخیراً خیلی رایج شده (انصافاً هم عالیه). این ابزار ولی در فاز متفاوتی از طراحی کسب و کار قرار دارد و آن Idea Validation و اعتبارسنجی ایده محصول است.
این بوم که در شکل می‌بیندش دو بخش دارد. سمت چپ ویژه هم‌اندیشی Brainstorming است و سمت راست ویژه اجرا Execution. خلاصه اش این است که در سمت چپ مشتری خود را تعریف می‌کنید (اگر چندگانه هستند برای هرکدام یک مجموعه می‌گذارید)، سپس چه مشکلی دارند، سپس راهکارهای شما چیستند را می‌نویسید. تا اینجا مشکلی نیست. اصل ماجرا در دقت بر روی فرضیه‌های کسب و کار Hypotheses و سپس مفروضه‌هایی Assumptions است که این فرضیه کسب و کار را شکل می‌دهند. در این بوم خواسته می‌شود که فرضیات کسب و کار Hypotheses را یک به یک بنویسید. سپس تحلیل کنید کدام یک از مفروضه‌ها Assumptions از بقیه ضعیفتر، ریسکی‌تر و مبتنی بر داده‌ها و شواهد کمتری است. در حقیقت پیرو ایده «قوت زنجیر به ضعیفترین حلقه آن است» می‌سنجد که کدامیک از مفروضه‌های شما اگر اشتباه باشند می‌توانند منطق کسب و کارتان را به خطر بندازند.
سپس یکی یکی ایده‌ها را می‌برید سمت راست و ارزیابیشان می‌کنید.
ویدئوی این ابزار بسیار آموزنده است. می‌توانید تماشایش کنید و بیاموزیدش:

این هم لینک شرکت و دریافت ابزار به رایگان:

http://www.javelin.com

و این صفحه هم نمونه‌های موردکاوی Case Studies این ابزار است و تجربه‌های عملی آن:

http://www.javelin.com/experiment-board.html#

فکر می‌کنم این بوم می‌تواند همراه با بوم مدل کسب و کار استروالدر یک ابزار رایج دیگر باشد در تحیل کسب و کارها و کارآفرینی. تازه بوم دیگری هم هست به نام Value Proposition که بخش Value از بوم مدل کسب و کار را بیرون کشیده و با No Pain, No Gain «نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود» آن را به شکل ابزار به کار می‌گیرد. ابداع بعدی استروالدر است در کتاب اخیرش. احتمالاً این سه‌گانه را زیاد در کارگاه‌های توسعه کسب و کار ببینیم. این معرفی را هم از من داشته باشید!
یک تجربه خوب: آموختم شرکت در کلاسی که چهار پنج سال تدریسش کرده‌ای چقدر می‌تواند مفید باشد! فکر می‌کنی همه چیز را می‌دانی و نیازی بهش نداری. بعد با اکراه می‌ری مینیشنی توی کلاسی که شاگردهایت هم نشسته‌اند و می‌بینی کلی چیز جدید برای یادگرفتن باقی است. یادت می‌افته که اگر خودت را به‌روز نکنی چقدر عقب می‌افتی! بر شما باد چنین تجربه‌ای. به قول فردوسی:
چو گویی که وام خِرَد توختم، همه هرچه بایستم آموختم
یکی نَغزبازی کند روزگار، که بِنشانَدت پیش آموزگار