فارسینویسی کج و کوله دیجیتال یک آسیب سهمگین به بدنه جامعه ماست. واژهها را دستکم نگیریم که هر چه میآموزیم و بدنه تعامل اجتماعی ما و اساساً شکل و ریخت جامعه ما از جهانی برمیآید که واژهها در ذهن میسازند. واژههایی که درست منتقل نشوند دنیایی ناساز در ذهن میآفرینند و «استانداردهای» ارتباطی ما را به هم میزنند. به فاجعه فارسینویسیهای امروز در شبکههای اجتماعی و نیز زیرنویسها توجه کنید تا ببینید زوالمان را و اینکه «داریم همدیگر را نمیفهمیم!»
دستخط دیجیتال ما همپای دستخط قلمی نشانه سواد، اعتنا و جزئینگری و در مجموع شخصیت درونی ماست. همانطور که تلاش میکنیم خط خوبی داشته باشیم، باید در زیبانویسی فارسیمان هم دقت کنیم. این زیبانویسی مجموعهای از رعایت نگارش مناسب، استفاده از ابزارهای مناسب و نیز درک روندها و الزامات فضای اینرنت است. گزیده نویسی به اقتضای تراکم اطلاعات، نوشتار قابل نشر در شبکههای مختلف، زیبایی بصری، مشاهده در نمایشگرهای مختلف، امکان جستجو داشتن، اِعراب مناسب موتورهای جستجو و همزمان دارای قابلیت خواندن آسان، همه اینها مواردی هستند که باید در فارسی نویسی در محیط وب به آنها دقت فراوان داشت تا دستخط دیجیتالمان نه فقط زیبا، بلکه کارآمد، قابل یافتن و قابل بازنشر باشد. در این صفحه مجموعهای از ابزارها، قواعد و تکنیکها را به تدریج مینویسم. هر نوع استفاده و بازنشر آنها حتی به نام خودتان هم مجاز است.
ابزارهای مناسب فارسی نویسی
اولین گام در داشتن دستخط فارسی درست، استفاده از «ابزارهای مناسب» است. این ابزارهای اولیه شامل صفحه کلید استاندارد و قلمهای روان هستند. پس از جستجوهای وسواسگونهام برای بهترین ابزار که نصب آن ساده و بیدردسر باشد این موارد را یافتم که پس از سالها استفاده در نگارشهای مختلف لپ تاپ و تبلت و انواع ویندوز کاملاً بدون مشکل کار میکنند:
صفحه کلید کاملاً استاندارد فارسی:
صفحه کلید سافتگذر بهترین گزینه برای صفحه کلید است: ۱) فاصله مجازی که بسیار ضروری است (دربارهاش خواهم نوشت)، ۲) پ و ژ در سر جای واقعیشون هستند («ژ» را لازم نیست با Shift+C بزنید و خودش دکمه مستقل دارد، پ هم دکمه هرز کنار عدد «۱» را استفاده کرده. ۳) امکان کشیدن حروف است (با شیفت + J) مثل ایــــــن، ۴) اِعرابگذاری استاندارد که بسیار مهم است و توصیه اکید میکنم به عادت در تایپ اعراب در موارد مهم. ببینید عدم امکان درک ظرافت این بیت سعدی را «این میکِشَد به زورم، و آن میکُشَد به زاری»، یا «میکُشم نفس و میکِشم بارت».
صفحه کلید را از اینجا دریافت کنید (لینک مستقیم، فایل exe، اندازه۲۳۱ کیلوبایت)
مراحل نصب:
بسیار بسیار ساده است. در واقع این صفحه کلید همان صفحه کلید استاندارد ویندوز است که توسط برنامه Microsoft Keyboard Layout Designer ترتیب دکمههایش اصلاح شده است. برای نصب فقط کافی است پس از نصب آن را با دوبار کلیک کردن اجرا کنید! همین!
الان صفحه کلید نصب است. اگر کار نمیکند فقط یک دلیل دارد: صفحه کلید قبلی فعال است. به سادگی از کنار ساعت ویندوز در همین Taskbar که فارسی/انگلیسی نوشته است، روی فارسی موس را ببرید. میبینید که احتمالاً دو نگارش فارسی وجود دارد: فارسی استاندارد و فارسی سافتگذر. روی فارسی سافتگذر کلیک کنید و ببینید که چقدر راحت میتوانید فارسی بنویسید. ژ یک دکمه خاص خود دارد و نمیخواهد برای نوشتن پژوهش بارها شیفت و ز را بگیرید. همچنین فاصله مجازی بسیار مهم و کاربردی که برای نوشتن «میکنم»، «بودهاند»، «میشود» و کلیه واژههایی که به دلیل ی و ه بینشان فاصله غیرواقعی میافتد، لازم داریم را به راحتی با Shift+space میتوانید تایپ کنید.
من پیشنهاد میکنم با طی این مراحل اضافه حتی صفحه کلید قبلی را هم پنهان کنید تا الکی مزاحمتان نباشد و با روشن و خاموش شدن کامپیوتر الکی فعال نشود:
بروید به کنترل پنل، بعد گزینه Language Setting بعد persian را بیابید. دو طرح از آن موجود است. پیشنهاد میکنم استاندارد را remove کنید که در واقع پنهان شدنش است و همیشه در فهرست وجود دارد و میتوانید با تیک زدن برش گردانید (گرچه هرگز لازمتان نخواهد شد).
قلمهای فارسی
نوشتن در فایلهای ورد با قلمهای اریال و تایمز واقعاً بدسلیقگی است. الان دیگه حتی صفحات وب را هم میشود با قلمهای روانتر نوشت بدون مشکلات برنامهنویسی، مثل همین سایت من و این صفحه که دارید میخوانید. پس بیایید و از مجموعه قلمهای استاندارد فارسی استفاده کنید. این بسته همه قلمهای مهم قدیم و جدید را همراه دارد و حتی نستعلیق هم شاملش است. پیشنهاد من این است که هنگام نصب این تنظیمات را انجام دهید (شکل):
بعد میبینید که همه قلمهای زیبایی که نیاز دارید وجود دارد، چه برای فوتوشاپ و ابزارهای گرافیکی (قلمهایی که با ۲ شروع میشوند) و چه برای تایپ در وب و وُرد (قلمهایی که با B شروع میشوند) و نیز قلم زیبای نستعلیق.
دانلود کنید (کل حجم دانلود ۱۲٫۵ مگابایت)
شیوهنامه ساده و سریع فارسی نویسی :
۱) همیشه نقطه و کاما و بقیه علامتها را به قبلی بچسبانید و بعد فاصله بدهید.
دلیل اول: فاصله سبب میشود که کاراکتر بعدی برود اول سطر بعد. چقدر زشت است که نقطه یا کاما برود سر سطر!
دلیل دوم: اساساً علامتهای هجاوندی به واژه قبلی چسبیدهاند و آن را معنا میکنند.
۲) فاصله مجازی را همیشه استفاده کنید
دلیل: چقدر زشت است که «داشته» در آخر یک سطر باشد و «اند» اول سطر بعدی! «داشتهاند» یک واژه سرهم است، مثل خواجهئیان که اگر بشود خواجه و ئیان هیچ معنایی نمیدهد!
دلیل ۲: تعداد کاراکترهایتان را بیخود افزایش میدهد و یک کلمه دو کلمه حساب میشود.