فوتبال به خانه برمی‌گردد؟ نگاهی به سرگذشت کلیپ فوتبالی It’s coming home!
به مناسبت رسیدن انگلیس به فینال یورو ۲۰۲۴ به نظرم رسید الان بهترین زمان است که درباره تاثیرگذارترین محتوای رسانه‌ای فوتبالی جهان (حداقل به نظر خودم) یک مطلب بنویسم و خوانندگانم را با سرگذشت football is coming home آشنا کنم. قبلش هشدار بدهم که این آهنگ مصداق بارز «یکی داستان است پر آب چشم» در مقیاس جهانی، و مرثیه‌ای است برای ناکامی‌های همیشگی انگلیس در فوتبال جهان! نسخه‌های مختلف این آهنگ اینقدر به نظر من سوزناک و پر از اندوه پنهان است که هر دوره جام جهانی و جام ملتهای اروپا به خودم می‌گویم به حق سوز موجود در این آهنگ امسال دیگه انگلیس قهرمان می‌شه و نقطه پایانی بر نسخه‌های مختلف این آهنگ خواهد گذاشت. ولی خب، انگلیس را که می‌شناسید استاد مسلم ناکامی در فوتبال است و باز هم می‌بازد تا حسرت سالیان دراز این آهنگ ادامه یابد!
آهنگ It’s coming home (نام اصلی آهنگ سه شیرها Three Lions است که نشان فدراسیون فوتبال انگلیس است) در واقع یک آهنگ فوتبالی معمولی بود. مثل خیلی آهنگهای دیگه که ملتهای مختلف برای تیم‌های ورزشیشون در آستانه رقابتها می‌خوانند. در ایران هم فراوان داریم آهنگهای ساخته شده برای تیم‌های مختلف ورزشی. ولی چیزی که این آهنگ را خاص می‌کند منطبق بودنش با ناکامی هر دوره تیم ملی انگلیس است و اینکه عناصر آهنگ به اقتضای آخرین دسته‌گل تیم ملی‌شون تغییر می‌کند. در اولین نسخه آن از سی سال حسرت نام میبرد و بعد در هر نسحه سالیان این حسرت افزایش می‌یابند. در هر نسخه هم ابراز امیدواری که نسل جدید بازیکنان، که نام چندتا از آنها را هم در آن نسخه جا می‌دهد این حسرت را به پایان میبرد. کلیپهای ساخته شده هر نسحه هم پر از ظرافتهایی هستند که باید نکات پشت آن را بدانید و به تاریخ ناکامی‌های انگلیس آشنا باشید تا درک کنید. شکست‌های پیاپی از آلمانها نقش اول را در کلیپهای مختلف دارد. از ناکامی در ایتالیای ۹۰ تا انگلیس ۹۶ و فرانسه ۹۸ و روسیه ۲۰۱۸ و گل لمپارد در آفریقای حنوبی ۲۰۱۰ و …. . این توالی در نسخه‌های مختلف این آهنگ واقعا اثرگذار است و چنان حسرتی را به بیننده منتقل می‌کند که به نظرم کسی که طرفدار فوتبال انگلیس نیست هم آخرش می‌گه بابا به خاطر دل این بندگان خدا هم که شده یکبار انگلیس قهرمان بشه تا دل این پیرمردهای امروز و جوانان دیروز هم شاد بشه! واقعا چنین حسی را منتقل می‌کنه و دوستانی دارم که با دیدن این کلیپ گفته‌اند آخی! طفلکی‌ها … خب آرزو دارند دیگه. کاش یکبار قهرمان شوند.
به نظرم این آهنگ از محتواهای رسانه‌ای واقعا آموزنده است که می‌شود روی آن صحبت کرد. در برخی کلاس‌هایم هم درباره آن صحبت کرده‌ام و اینکه چگونه یک محتوا می‌تواند به برندسازی یک تیم ناکام هم کمک کند. البته درباره تیم ملی انگلیس محتواهای مرتبط با ناکامی بسیار است و به قول همین آهنگ so many jokes, so many sneers برای تیم انگلیس ساخته شده. شاید اگر در آینده حوصله کنم محتواهای جذاب فوتبالی دیگری درباره ناکامی تیم ملی انگلیس هم منتشر کنم. حالا ببینیم این پست چطور واکنش می‌گیرد. در این مطلب می‌خواهم نسخه‌های مختلف این آهنگ را معرفی کنم و البته به خاطر کپی‌رایت مستقیم به یوتیوب لینک می‌دهم.
نسخه شماره ۱:
این نسخه قبل از یورو ۱۹۹۶ ساخته شد و اشاره به حسرت سی ساله که: thirty years of hurt, never stop me of dreaming (سی سال ناکامی از رویا دیدن متوقفمان نمی‌کند!):
https://www.youtube.com/watch?v=RJqimlFcJsM
حال و هوای این تسخه: «هنوز تکل مور را می‌بینم، گلزنی گری لینه‌کر را، شوت بابی را و شادمانی نابی را». و بیتی که تا امروز عوض نشده و ثابت مانده: جام ژول ریمه (تنها جامی که در سال ۱۹۶۶ گرفتند آن هم با کلی حرف و حدیث) هنوز به ما چشمک می‌زند. شبیه‌سازی گلهای انگلیس توسط خوانندگان این آهنگ به نظرم نکته جذاب این نسخه از کلیپ است.
نسخه شماره ۲:
این نسخه قبل از جام جهانی ۹۸ فرانسه ساخته شده و محوریت آن ناکامی انگلیس در یورو ۱۹۹۶ است. واقعا شروع حزن‌انگیزی دارد:
https://www.youtube.com/watch?v=OzxMjBEazas
آغاز کلیپ با نگریستن گروه خواننده به آن نیمه نهایی خاطره‌انگیز انگلیس-آلمان در ویمبلی است و آه و حسرت ماندگار طرفداران انگلیس پس از پنالتی ناکام ساوت‌گیتی که امروز مربی تیم ملیشان است. We still beleive, its coming home و این بار به روزرسانی با بازیکنان آن دوره: «از آن شب تاریک در رم (نیمه نهایی انگلیس-آلمان در جام جهانی ۹۰ ایتالیا که باز هم به آلمان باختند) ما رشد کردیم و بهتر شدیم و حالا آماده نبردیم: پل اینس آماده نبرد است، گسکوئین به همان خوبی دوران قدیمش است، شیرر در گلزنی مطمئن است، روانی (لقب استوارت پی‌یرس) سر دیگران فریاد می‌کشد. … و این بار در فرانسه می‌توانیم پایکوبی کنیم». مطمئن بودند که جام را این بار دیگه با تیم رویایی ۹۸ می‌برند و no more years of hurt, no more need for dreaming و دیگه حسرت نخواهیم کشید و رویای جام بردن را نخواهیم داشت. ولی خب …. شد آنچه شد و این بار برابر آرژانتین در پنالتی‌ها باختند، در همان بازی مشهور که بکهام به دیه‌گو سیمئونه لگد زد و اخراج شد و در بازی‌ای که انگلیس سر بود، ورق برگشت و از جام خداحافظی کردند. واقعا حیف از اون تیم رویایی گلن هادل.
نکته جالب این کلیپ اثر پررنگ باختهای تاثیرگذار انگلیسی‌ها از آلمانیها است. دو ناکامی بزرگ جلوی آلمانها هم در ایتالیای ۹۰ و هم در انگلیس ۹۶ بر کلیپ سایه انداخته. فراموش نکنیم که پس از نیمه نهایی همین یورو ۹۶ بود که گری لینه‌کر مشهورترین جمله فوتبال را بیان کرد: «فوتبال بازی ساده‌ای است. ۲۲ نفر ۹۰ دقیقه دنبال توپ می‌دوند و آخر سر آلمانیها برنده می‌شوند»! آلمانیها همیشه برنده می‌شوند حتی اگر در بازی هم تباشند! اصلا فوتبال ساخته شده که آخرش آلمان قهرمان شود. اینقدر باختهای متوالی از آلمان برای انگلیسی‌ها اثرگذار است که در این کلیپ هم آه و حسرت و رویای بردن آلمان را می‌بینیم. آخر کلیپ می‌بینیم که هواداران انگلیسی در یک فوتبال آماتور در برابر هواداران آلمانی بازی می‌کنند و انتقام تیم ملیشان را می‌گیرند. من این نسخه را بیشتر از سایر نسخه‌ها دوست دارم.
نسخه شماره ۳:
این نسخه برای یورو ۲۰۲۰ ساخته شد، که البته به دلیل کرونا در سال ۲۰۲۱ برگزار شد:
https://www.youtube.com/watch?v=c6BDncfgm9s
در این دوره انگلیس تا پای قهرمانی رفت و حتی در فینال از ایتالیا هم جلو افتاد ولی در عین ناباوری در یک قدمی رسیدن به قهرمانی بازی را واگذار کرد و its coming home تبدیل شد به it’s coming Rome! واقعا این تبدیل هوم به رم شاعرانه بود. انگلیسی‌ها دیگه مطمئن بودند که این جام را گرفته‌اند. مجریان تلویزیونی روز فینال با لباس تیم ملی در صحنه اخبار حاضر شدند. بی بی سی با همین آهنگ به استقبال قهرمانی انگلیس رفت …. رسانه‌ها پر بودند از این آهنگ با امید اینکه این بار دیگه فوتبال به خانه برمی‌گردد، ولی آخرش جام به رم رفت و باز هم ناکامی و حسرت! انصافا این جام همه چیز داشت برای پایان حسرت انگلیسی‌ها و اصلا در مشتشان بود. چه شد که به این فضاحت جام را به تیم مانچینی واگذار کردند هنوز برای من یک علامت سئواله.
نسخه شماره ۴:
این نسخه برای جام جهانی قطر ۲۰۲۲ ساخته شد و امیدواری به اینکه بعد از ۵۶ سال رویا محقق شود:
https://www.youtube.com/watch?v=ubRBLAHjkTo
این نسخه با محوریت قهرمانی تیم فوتبال زنان انگلیس ساخته شده. این بار وقتی از حسرت ۵۶ سال ناکامی یاد می‌شود، زمزمه می‌کنند که «البته برای آقایان!» (ثانیه ۳:۱۰). یک نکته جالب این نسخه این است که دیگه به این نتیجه رسیدند که شمارش فایده نداره و کنتور همیشه در حال افزایش سی سال و سی و دو سال و پنجاه و شش سال حسرت را تغییر دادند به Several years of hurt, never stop me dreaming!
شما پیر شدن خوانندگان این آهنگ را ببینید که در حسرت یک جام مرتب نسخه‌های مختلف را ساختند (در ثانیه ۲۵ این نسخه، یان برودیِ امروز، در کنار نسخه جوانی خودش قرار می‌گیره و گویی داره می‌گه: پیر شدم در حسرت یک جام و ببین چه به سرم آوردی ای تیم ملی! از آن مرد جوان به این پیرمرد امروز تبدیل شدم و تو هنوز برایمان یک جام نیاوردی 🙂 همینطور هم در ثانیه ۳۵ که پیرمردهای امروز را با جوانیشان در یک قاب قرار می‌دهند. آدم واقعا دلش می‌سورد و می‌گه خدایا انگلیس یک جام ببرد دل این پیرمردها بیش از این نشکند). در این نسخه هم به رغم اینکه از قهرمانی زنان خوشحالند ولی سریع اشاره می‌کنند به ناکامی‌های مسکو و تورینو و اینکه آن اصل کاری که تیم مردان است هنوز آرزو به دل گذاشته ما را!
یک نکته طنز این کلیپ که دوستش دارم اینه که درباره میزبانی جام جهانی قطر می‌گه: «جلسه‌ای که آنها (سران فیفا) تصمیم گرفتند قطر میزبان جام جهانی شود را باید با وار (بازبینی ویدئویی) دوباره چک کرد! خیلی داغه و خیلی هم راهش دوره! 🙂
باز هم چنانکه می‌دانم و می‌دانید انگلیس در قطر ۲۰۲۲ هم به جایی نرسید و این بار از فرانسه باخت تا حسرتشان به امروز کشیده شود. دیشب با بردن هلند به فینال یورو ۲۰۲۴ رسیدند و خیلی امیدوارند که یکشنبه اسپانیا را در فینال بزنند و به این حسرت ۵۸ ساله پایان دهند.
نکته تکمیلی: گل دقیقه ۸۸ نیمه‌نهایی من را از حالت افقی با یک جهش که از سن و سالم بعید بود به حالت ایستاده درآورد و نشانم داد هنوز می‌توانم شور زندگی را حس کنم. سن که بالا می‌ره خیلی هیجانها در زندگی کمرنگ می‌شود. چیزهای کمتری واقعا آدم را هیجان‌زده می‌کند و به همین خاطر وقتی چیزی به وجد می‌آوَرَدَت شگفت‌زده می‌شوی. اینکه هنوز فوتبال سبب می‌شود ار جا بپرم و دست بزنم و بالا و پایین بپرم واقعا یک موهبت است. پارسال سر بازی ایران و قطر که متاسفانه باختیم چنان ضربان قلبم را بلند بلند می‌شنیدم که واقعا نگران شدم بهم حمله قلبی دست بدهد. خوشحالم که هنوز فوتبال هست و هنوز به من شور زندگی می‌دهد (البته لعنت به وار که هیجان را بسیار کمتر کرده و قبلا در نکوهش و تقبیح این فناوری نوشته‌ام و دیگه جایش نیست دوباره غر بزنم). برقرار باشی فوتبال و همیشه مرا به وجد بیاوری. در فینال یکشنبه هم منتظرم انگلیس ببرد و نقطه پایانی باشد بر نسخه‌های مختلف این آهنگ تا سرگذشت یک محتوای رسانه‌ای فوتبالی را ببندیم.
به روزرسانی بعد از بازی فینال: این حسرت برای انگلیسی‌ها حداقل ۶۰ ساله شد و می‌توانیم منتظر نسخه‌های بعدی این آهنگ هم باشیم!