در نقد بازبینی ویدئویی در فوتبال: هیجانم را پس بده!
احتیاط: این مطلب حاوی مقادیر زیادی غر است!
از روزی که این بازبینی ویدئویی (VAR) در فوتبال راه افتاده یک «تحول» بسیار بزرگ در فوتبال اتفاق افتاده. واقعاً و بدون اغراق، «تحول» بسیار بزرگ. تحولی که تماشای فوتبال را از فعالیتی با واکنشهای آنی، به فعالیتی با واکنشهای همراه با تعلیق و انتظار تغییر داده است! دیگر هنگام گل نمیپری بالا، بلکه منتظر میمانی تا تلویزیون داور را نشان دهد که برود یک تلویزیون را تماشا کند یا خیره به جایی، گوش به گوشی دارد تا خبر برسد که گل است یا نه. حتی وقتی گل میخوری هم مطمئن نیستی گل خوردهای. به خود میگویی احتمالاً گل نخوردهایم، صبر کن بازبینی نشان دهد.
آقا … فوتبال به این هیجان شگفتانگیزش در میدان مسابقه، تبدیل شده به مسابقهای که نتیجهاش از خارج از زمین اعلام میشود. دیگر گل به هیجان نمیآوردت، دیگر با ورود توپ به دروازه به هوا نمیپری، دیگر سرنوشت بازی به جای جنگجویان درون زمین به دست تعدادی آدم نشسته در یک اتاق بسته و توسط دوربینها تعیین میشود. آنی بودن واکنش تبدیل شده است به یک گرمشدن ذهن برای چند سناریوی ممکن، سپس انتظار و تعلیق و در نهایت یک «آره» کوچک و مشتی در هوا و یا یک «اه، لعنتی» و یک افسوس خفیف.
دیشب در بازی منچستر و بارسلونا داور یک پنالتی گرفت و اطمینان داشتیم نیست. حتی نگفتیم اه؟ چرا؟. بیهیجان تماشا کردیم که دوربین را چک میکند و تصمیمش را لغو میکند. در بازی ایران و اسپانیا در جام جهانی با گل ایران پریدیم به هوا و تیم کلی شادی کرد و بعد خیلی راحت یک چک و مردود شدن گل. در شرایط عادی گلی هیجان مثبت و منفی داشت برای هر دو طرف، ولی دیگر عادی شده است که داور برود و چک کند و برای یکی دو سانت عقب و جلو بودن آفساید اعلام کند یا تصمیمش را پس بگیرد یا هر چیز دیگر. دیگر نه به شادی تیم در گل زدن میتوان اطمینان کرد و نه به اندوه تیم در گل خوردن. فوتبال داره به شدت خالی از هیجان میشه. متنفرم از این بازبینی ویدئویی. گرچه سبب عدالت بیشتر میشود، ولی چنان فوتبال را از هیجان خالی میکند که کل ارزش آن از بین میرود.
من ترجیح میدهم در حق تیمم جفا شود (۱۶ اردیبهشت به مناسب دهمین سال حقکشی چلسی در برابر بارسلونا در نیمه نهایی لیگ قهرمانان ۲۰۰۹ منبر غرایی خواهم رفت و مجالس متعدد ماتم و اندوه در فیسبوک، توییتر و وب سایتم برقرار خواهد بود) ولی این لعنتی شور و هیجان را از فوتبال نگیرد، چون دارد همه چیز فوتبال را میگیرد. سامان از این بازبینی دفاع کرد با اشاره به بازی انگلیس و آلمان در جام جهانی ۲۰۱۰ و گلی که از انگلیس گرفته نشد و سرنوشت را تغییر داد. به عنوان یک هوادار تیم انگلیس، ترجیح میدهم سالها افسوس آن گل نگرفته را بخورم تا اینکه آن لذت شگفت پریدن بالا هنگام گل یا زدن بر سر و زانو هنگام گل نشدن را از دست بدهم.
ما با فوتبال بزرگ شدیم. با شور و هیجانش، با یکسان ماندنش در طول زمان. از زمانی که پلاتینی در یوفا و اینفانتینو در فیفا در مصدر امر قرار گرفتند اینقدر قوانین مسخره جدید وضع شد که فارغ از درست و غلط بودن، هر دوره فوتبال را غیرقابل مقایسه با دورههای قبلی خود کرده است. حالا هم که تغییرات احمقانه جام جهانی (۴۸ تیم، گروههای ۳ تیمه، پنالتی در صورت مساوی حتی در دورگروهی) در راه است. لعنتیها دست بردارید. هیجانمان را به ما پس بدهید. بالا پریدن با رفتن توپ دروازه را پس بدهید، دشواری ورود به جام جهانی را پس بدهید. اُف بر شما!
تکمیلی ۵ اردیبهشت ۹۸
در گفتگوهایی که حول این مطلب در شبکههای اجتماعی در گرفت بحث عدالت در فوتبال و مزیتهای فناوری مورد تاکید دوستان قرار گرفت. فکر میکنم یک توضیح لازم است: مشکلی که در این فناوری بازبینی میبینم نه فناوری یا برقراری عدالت، که تاثیرپذیری رفتارهای انسانی تحت فناوری است. ببینید، از وقتی فناوری نقشه روی موبایل آمده است، به اتکای اینکه ویز یا گوگل مپ خودشون ما را به مقصد میرسانند کمتر مسیرها را به خاطر میسپاریم؛ از وقتی که شروع به ضبط کردن کلاسها با موبایل یا ضبط صورتها کردیم، به اطمینان اینکه میتوان دوباره مطالب را شنید با بیخیالی به محتوای کلاسها دقت میکنیم و نمونههای متعدد دیگر. در حقیقت فناوری به کمک آمده ولی دقت ما به اطراف با اتکای فناوری تغییر کرده. (صد البته میتوان استدلال کرد که ذهنمان آزاد شده تا صرف چیزهای مهمتری شود). خب، در فوتبال هم همین اتفاق افتاده. داورها و کمک داورها به اتکای اینکه اگر اشتباه کنم بازبینی ویدئویی کمک میکند که اشتباه تصحیح شود، آفسایدهای مشکوک را اعلام نمیکنند در نتیجه دفعات نیاز به بازبینی افزایش مییابد. دفاعهای تیم بعد از هر تصمیم داور به ضرر آنها شروع به اعتراض میکنند بلکه بازبینی نشان دهد که اشتباه صورت گرفته، و نمونههای متعدد دیگر که اتکای به فناوری سبب تغییر در رفتار ما در فوتبال شده و سبب شده فناوریای که قرار بود فقط در موارد حیاتی و بسیار مهم به کار گرفته شود، در هر بازی به دفعات استفاده شود.
بگذارید نمونه خوب این فناوری را هم مثال بزنم: فناوری خط دروازه. به محض عبور از خط برای داور سیگنال ارسال میشود که توپ وارد دروازه شده است. سریع و صحیح و بدون مشکل. واقعاً این فناوری چقدر خوب است. همین دور قبل بازیهای لیگ قهرمانان ضربه سر رونالدو به آتلتیکو مادرید را احتمالا هیچکداممان متوجه نشدیم که وارد گل شده، ولی فناوری نشان داد که دروازه بان درون دروازه توپ را مهار کرده و یک گل به همه ما تماشاگران فوتبال هدیه شد. چقدر تفاوت است بین این بازبینی ویدئویی پرتکرار و آن فناوری خط دروازه سریع و صحیح.
به روز رسانی ۱۸ دی ۱۳۹۸
اووووه! در ویدئوی زیر که توسط ورزش ۳ منتشر شده، کاپیتان سلتیک به زیبایی تمام حرف من را زده. این که بازبینی ویدئویی هیجان فوتبال را از بین برده. اینکه بعد از گل به جای شادی با هوادارانمان باید به داور نگاه کنیم که تصمیم بگیرد گل بوده یا نه. به اینکه فوتبال زیبا را عوض کرده. لعنتیها. فوتبال را نابود کردهاند.